دلایل انفعال کشورهای عربی در مواجه با بحران غزه

در نقد و بررسی صورت گرفته توسط کارشناسان ایران‌کانادا, ادامه روند انفعالی و فقدان اقدام فوری و قاطع از سوی رهبران منطقه، به ویژه رهبران کشورهای عربی بسیار نگران‌کننده ارزیابی شد. درگیری‌های جاری در غزه منجر به رنج‌های انسانی عظیم، تلفات جانی و ویرانی‌های گسترده شده است. با این حال و با وجود وخامت اوضاع، ما شاهد یک اینرسی ناامیدکننده در میان این رهبران هستیم که در ادامه به برخی از عوامل کلیدی موثر در این وضعیت ناگوار اشاره می‌گردد:

• پیچیدگی‌های ژئوپلیتیکی:
  خاورمیانه شبکه پیچیده‌ای از نارضایتی‌های تاریخی، اختلافات ارضی و جنگ قدرت است. رهبران عرب اغلب خود را گرفتار یک اقدام موازنه ظریف بین اتحادهای منطقه‌ای، منافع بین‌المللی و فشارهای داخلی می‌بینند. ترس از دشمنی با بازیگران قدرتمندی مانند ایالات متحده یا خطر بی‌ثباتی در داخل مرزهای خود می‌تواند منجر به واکنش‌های محتاطانه و سنجیده شود.

• تنش‌ها و اتحادهای تاریخی:
  درگیری اسرائیل و فلسطین ریشه‌های تاریخی عمیقی دارد و جنگ‌های اعراب و اسرائیل در گذشته زخم‌هایی بر جای گذاشته است که همچنان معادلات منطقه را شکل می‌دهند. برخی از کشورهای عربی روابط خود را با اسرائیل عادی کرده‌اند، در حالی که برخی دیگر کماکان موضع ثابت جانب‌داری از فلسطین را دنبال می‌کنند. این مواضع متفاوت باعث ایجاد تفرقه و مانع از اقدام جمعی می‌شود.

• سیاست داخلی و اولویت ها:
  رهبران عرب با چالش‌های داخلی از جمله بی‌ثباتی اقتصادی، ناآرامی‌های اجتماعی و بقای سیاسی روبرو هستند و پرداختن به بحران غزه ممکن است همواره از اولویت‌های اصلی آنها نباشد. برخی رژیم‌ها برای حفظ مشروعیت خود بر احساسات ناسیونالیستی یا وابستگی‌های مذهبی تکیه می‌کنند، که می‌تواند بر موضع آنها در قبال درگیری‌های منطقه‌ای تأثیر گذارد.

• واهمه از تشدید تنش و انتقام:
  واهمه از تشدید تنش و انتقام از جانب اسرائیل اغلب رهبران عرب را در وضعیت احتیاط قرار می‌دهد. آنها ممکن است از برداشتن گام‌های جسورانه که می‌تواند منجر به درگیری بیشتر شود یا امنیت خودشان را به خطر بیندازد، تردید نمایند، خاطره شکست‌های نظامی گذشته و برتری نظامی اسرائیل به این اقدامات احتیاطی دامن می‌زند.

• عدم اتحاد و اقدام جمعی:
  در گذشته نیز کشورهای عربی برای ارائه یک جبهه واحد در مسئله غزه تلاش کرده‌اند ولی متاسفانه اختلاف نظر بر سر استراتژی، منافع متفاوت و رقابت‌های تاریخی مانع تلاش‌های جمعی شده‌است. فقدان یک واکنش منسجم اتحادیه عرب، توانایی آنها را برای تأثیرگذاری مؤثر بر اوضاع تضعیف نموده‌است.

• دیپلماسی بین المللی و معادلات قدرت:
  ایالات متحده به عنوان یک بازیگر اصلی در منطقه، نفوذ قابل توجهی دارد. رهبران عرب ممکن است به دنبال همسویی با سیاست‌های ایالات متحده از رویارویی با او اجتناب نمایند. حق وتوی ایالات متحده نیز در شورای امنیت سازمان ملل متحد بارها مانع از صدور قطعنامه‌های انتقادی از اسرائیل شده است.

• خستگی و حساسیت زدایی بشردوستانه:
  مناقشات در طولانی مدت می‌تواند منجر به حساسیت زدایی و ایجاد فرسایش و خستگی شود، جایی که فوریت بحران‌های بشردوستانه با گذشت زمان از بین خواهد رفت. وضعیت غزه برای چندین دهه همین‌‌گونه ادامه داشته است و این وضعیت تلاش رهبران برای حفظ توجه و تاکید بر فوریت این بحران را بی‌ثمر نموده است.

در خلاصه، فقدان اقدام قاطعانه رهبران عرب برای پایان دادن به جنگ غزه و کاهش درد و رنج ساکنین آن، نشان دهنده تأثیر متقابل پیچیده عوامل تاریخی، سیاسی و استراتژیک است. تلاش‌های فوری و هماهنگ برای جلوگیری از تلفات بیشتر و رسیدگی به نیازهای فوری و بشردوستانه در منطقه ضروری خواهد بود.

ایران‌کانادا در مجموعه مقالات دیدگاه تلاش می‌کند با انعکاس نظرات کارشناسان و صاحب‌نظران در نگاهی عمیق‌تر, بررسی و تحلیلی موشکافانه از مسائل و رخدادهای روز برای مخاطبین خود ارائه نماید.